Το μεγάλο ερώτημα προκύπτει όταν έχουμε ένα τρόφιμο στο ψυγείο του οποίου η ημερομηνία λήξης σύντομα θα τελειώσει. Τι κάνουμε με αυτό; Μπορεί να καταψυχθεί για να καταναλωθεί αργότερα;

Αν και μας πονάει να το παραδεχτούμε, τίποτα δεν διαρκεί για πάντα. Και το φιλέτο κοτόπουλου που διατηρείτε στην κατάψυξη δεν ξεφεύγει από αυτήν την προσωρινή προϋπόθεση. Τα τρόφιμα μπορούν να αντέξουν για μεγάλα χρονικά διαστήματα σε τέλεια κατάσταση αν τα καταψύξουμε, αλλά αυτό πρέπει να γίνει σωστά. Σε κάθε περίπτωση, και όσο καλά και να το κάνουμε, η κατάψυξη δεν επεκτείνει τη ζωή των τροφίμων στο άπειρο. Πρέπει πάντα να καταναλώνουμε τα τρόφιμα που έχουμε καταψύξει σε εύλογο χρονικό διάστημα, αν δεν θέλουμε να ανοίξουμε την πόρτα στην τροφική δηλητηρίαση.

 

Ο ρόλος της κατάψυξης στα τρόφιμα

Αν και μπορεί να νομίζουμε το αντίθετο, η κατάψυξη δεν εξαλείφει τους παθογόνους μικροοργανισμούς ούτε εμποδίζει τη φυσική διαδικασία αλλοίωσης των τροφίμων. Απλώς τα επιβραδύνει. Είναι σημαντικό να καταγράψουμε αυτή την πληροφορία στο μυαλό μας για να καταλάβουμε πώς λειτουργούν οι διαδικασίες της κατάψυξης.

Εάν ένα τρόφιμο περιέχει παθογόνα μικρόβια -είτε φυσικά είτε λόγω τυχαίας μόλυνσης- και το καταψύξουμε, όταν αυτό αποψυχθεί, τα μικρόβια θα εξακολουθούν να υπάρχουν και να αναπαράγονται εάν υπάρχουν οι κατάλληλες συνθήκες.

Μπορεί τα τρόφιμα που πρόκειται να λήξουν να καταψυχθούν;

Επομένως, αν καταψύξουμε ένα προϊόν κοντά στην ημερομηνία λήξης του, υπάρχει μεγαλύτερος κίνδυνος. Σε αυτό το σημείο, το τρόφιμο:

  • Είναι εντός των ορίων που θέτει ο παραγωγός βάσει μελετών χρόνου ζωής.
  • Οι οργανοληπτικές ιδιότητές του πλησιάζουν στο να επιδεινωθούν
  • Ορισμένοι παθογόνοι μικροοργανισμοί θα μπορούσαν να αναπαραχθούν ανεξέλεγκτα στο τρόφιμο.

Μπορούμε να καταψύξουμε τρόφιμα που πρόκειται να λήξουν για να τα καταναλώσουμε αργότερα;

Η γρήγορη απάντηση είναι ναι, αλλά με κάποιες προφυλάξεις. Είναι πάντα προτιμότερο να αφήνουμε λίγες μέρες περιθώριο όταν καταψύχουμε συσκευασμένα τρόφιμα, για προληπτικούς λόγους. Αν και δεν υπάρχει κάποιος μαθηματικός κανόνας.

 

Προφυλάξεις κατά την κατάψυξη τροφίμων

Όταν καταψύχουμε τα τρόφιμα πρέπει να το κάνουμε όσο το δυνατόν γρηγορότερα. Εάν δεν το κάνουμε, θα ευνοήσουμε τον σχηματισμό κρυστάλλων πάγου που βλάπτουν την υφή του τροφίμου. Αν και, στην πραγματικότητα, οι παγοκρύσταλλοι σχηματίζονται αναπόφευκτα κάθε φορά που καταψύχουμε τρόφιμα. Αυτό είναι αναμενόμενο, καθώς το εσωτερικό νερό των τροφίμων αλλάζει από υγρό σε στερεό όταν εφαρμόζονται θερμοκρασίες κοντά στους -18 °C, γεγονός που σηματοδοτεί την κατάψυξη.

Αυτό που πρέπει να προσέχουμε κατά την κατάψυξη τροφίμων είναι ότι ο αριθμός των κρυστάλλων που σχηματίζονται είναι ο μεγάλος και, επίσης, το μέγεθός τους μικρό. Αν χρησιμοποιήσουμε παλιούς καταψύκτες —λιγότερο από 3 αστέρια— είναι πιθανό η αλλαγή θερμοκρασίας να μην γίνει στις καλύτερες συνθήκες. Όταν συμβεί αυτό, το τρόφιμο αναπτύσσει λιγοστούς και μεγάλους κρυστάλλους πάγου. Κατά την απόψυξη αργότερα, θα παρατηρήσουμε μια λιγότερο ελκυστική υφή και με εμφανή σημάδια φθοράς λόγω του ψύχους. Για να μην συμβεί αυτό, μπορούμε να καταψύξουμε το τρόφιμο σε μικρές μερίδες. Έτσι διευκολύνουμε το ψύχος να εισχωρήσει γρηγορότερα μέσα στο τρόφιμο.

 

Ο χρόνος ζωής διαφέρει ανάλογα με το τρόφιμο

Το κρέας και το ψάρι είναι τα τρόφιμα που εγείρουν τις περισσότερες αμφιβολίες για την κατάψυξη. Και είναι φυσιολογικό, αφού o χρόνος ζωής τους είναι μικρός —γι’ αυτό ονομάζονται «ευαίσθητα ή ευαλλοίωτα τρόφιμα»— και επομένως πρέπει να καταψύχονται με ιδιαίτερη προσοχή.

Υπάρχει ένας μακρύς κατάλογος τροφίμων ζωικής προέλευσης που μπορούν να καταψυχθούν, ομαδοποιημένα βάσει του είδους του ζώου από το οποίο προέρχονται. Επίσης, στην περίπτωση των ψαριών, ανάλογα με την περιεκτικότητα σε λιπαρά. Όσο υψηλότερη είναι η περιεκτικότητα σε λίπος, τόσο λιγότερο «αντέχει» το τρόφιμο στην κατάψυξη, καθώς τείνει να ταγγίζει εύκολα και να αναπτύσσει δυσάρεστες οσμές – γεύσεις.

 

Πίνακας διάρκειας διατήρησης κατεψυγμένων τροφίμων

ΤΡΟΦΙΜΟ ΔΙΑΡΚΕΙΑ ΣΤΗΝ ΚΑΤΑΨΥΞΗ
Ωμό κρέας κοτόπουλου 9 μήνες
Ολόκληρο ωμό κοτόπουλο 12 μήνες
Κοτόπουλο μαγειρεμένο 4-6 μήνες
Κιμάς και ωμά μπιφτέκια 3-4 μήνες
Ωμό μοσχάρι, αρνί ή χοιρινό 4-6 μήνες
Μοσχάρι, αρνί ή χοιρινό ψημένο 2-3 μήνες
Λευκό ωμό ψάρι 6-8 μήνες
Ακατέργαστο μπλε ψάρι 2-3 μήνες
Ψάρι μαγειρεμένο 4-6 μήνες
Καπνιστό ψάρι 2 μήνες
Ωμά οστρακοειδή 3-6 μήνες
Σούπες και μαγειρευτά 2-3 μήνες
Λαχανικά 12 μήνες

Προσαρμογή του FDA (U.S. Food & Drug Administration): “Διάρκεια των τροφίμων στην κατάψυξη”

 

Πώς να διατηρείτε τα τρόφιμα σε καλή κατάσταση στην κατάψυξη;

Μια βασική οδηγία σχετικά με την διατήρηση στην κατάψυξη που ισχύει εξίσου για όλα τα τρόφιμα, είναι να χρησιμοποιείτε αεροστεγή δοχεία ή να σφραγίζετε τα τρόφιμα με κενό, εάν είναι δυνατόν. Οι πλαστικές σακούλες συντήρησης τροφίμων που κλείνουν με φερμουάρ είναι μια ιδανική επιλογή. Με αυτόν τον τρόπο θα μεγιστοποιήσετε τη διάρκειά τους στις κατάλληλες συνθήκες.